De Petruskerk en haar gebrandschilderde ramen

Deze publicatie bestaat uit twee delen.

Het eerste deel gaat in op de kerk als geheel en de bijzondere cultuurhistorische waarden van het gebouw. Voor dit deel is ervoor gekozen een bevriend schrijver met een bouwkundige achtergrond en specialistische kennis van de romaanse bouwstijl uit te nodigen om een essay samen te stellen, waarin de betekenis en cultuurhistorische waarde van het gebouw en zijn bouwstijl op een geheel eigen wijze zou worden beschreven. Hij verplaatst zich onder andere in de figuur van een pelgrim die in vroegere tijden kerken bezoekt. En nu dus de Petruskerk.

Zijn boeiend verhaal is gebaseerd op zijn uitgebreide kennis van genoemde, romaanse bouwstijl, een bouwstijl van kerken die in heel Europa tot bloei kwam vanaf ongeveer het jaar 9 5 0 tot ca.125 0. In nauwe samenwerking met het toenmalig hierin ook bijzonder geïnteresseerde bestuurslid Bert Wijers, heeft hij van daaruit in het essay aansluiting gevonden bij de bouwstijl van de Petruskerk die zich veelal laat definiëren als neo-romaans met neo-gotische elementen.

In het tweede deel gaat de aandacht om de in het voorwoord aangegeven redenen specifiek uit naar de drie gebrandschilderde roosvensters en de gebrandschilderde ramen van de twaalf apostelen en Paulus, die in de kooromgang boven de koorsluiting zijn geplaatst.

Voor dit deel is een jonge kunsthistoricus gevraagd voor elk van de betreffende gebrandschilderde ramen een korte iconografische beschrijving te verzorgen. Deze ramen zijn stuk voor stuk prachtig van compositie en kleurgebruik en de figuren zijn heel sterk vormgegeven. En face staan de half-figuren van de apostelen heel sterk en sprekend vormgegeven in hun individuele nissen. Vooral dit ensemble is tamelijk moeilijk te zien vanaf de begane grond in het gebouw. Ze zijn ook – wellicht om ze te beschermen – tijden lang met doeken of ander materiaal afgeschermd geweest. Geconstateerd is echter ook dat de laatste jaren, vóór dat de restauratie – ook van de ramen – in 2014 startte, de ramen er behoorlijk beschadigd bijstonden. Wellicht zijn dat allemaal redenen, dat er tot nu toe weinig aandacht naar is uit gegaan, terwijl ze in alle opzichten zeer de moeite waard zijn. Nu er verdiepingsvloeren in het gebouw zijn aangelegd is de zichtbaarheid van deze ramen gelukkig vele malen beter geworden.

Tevens is aan de kunsthistoricus gevraagd nog eens na te gaan of er meer duidelijkheid kan worden verschaft over de vraag wie de ramen heeft ontworpen en/ of gemaakt. Daar bestaat tot op heden geen of in ieder geval geen eenduidig antwoord op.

Uitgave Stichting tot Behoud van de Petrus, Vught, 2018. Het boek is te koop bij de Wereldwinkel in DePetrus.